Sieć obszarów Natura 2000 jest najmłodszą formą ochrony przyrody w Polsce. Jest wdrażana we wszystkich krajach Unii Europejskiej i ma za zadanie ochronę ginących i zagrożonych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk. Jej wyznaczenie jest obowiązkiem każdego państwa członkowskiego.

Wyznaczanie obszarów Natura 2000 opiera się wyłącznie na kryteriach naukowych, natomiast uwarunkowania społeczne i gospodarcze są analizowane i uwzględniane w procesie opracowywania planów zarządzania poszczególnymi obszarami.

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627) (dalej określana jako ustawa UOP) w art. 25. 1. identyfikuje sieć obszarów Natura 2000 jako:

• obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), których celem  jest ochrona wszystkich gatunków ptaków (i ich siedlisk) występujących naturalnie w stanie dzikim na europejskim terytorium Państw Członkowskich UE; oznaczone kodem PLB;
   
• specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), których celem jest zachowanie różnorodności biologicznej poprzez ochronę siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory na europejskim terytorium Państw Członkowskich UE oraz zachowanie (lub odtworzenie) we właściwym stanie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków dzikiej fauny i flory ważnych dla Wspólnoty; oznaczone kodem PLH;
   
• obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (OZW), obszary, które przeszły pozytywną weryfikacje Komisji Europejskiej i  zatwierdzone przez nią w drodze decyzji .

Dla obszarów Natura 2000 nie ustanawia się zakazów, tak jak dla innych form ochrony przyrody, np. parków narodowych. Ochrona na obszarach Natura 2000 opiera się przede wszystkim na ograniczaniu podejmowania działań mogących pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.

Każdy obszar Natura 2000 ma określone przedmioty ochrony i tylko one podlegają ocenie możliwości oddziaływania na obszar Natura 2000. Natomiast ocena taka nie zamyka się w granicach danego obszaru Natura 2000, ale również może dotyczyć terenów sąsiednich.